گزارش از:
میکائیل رسولزاده
کارشناسی ارشد علوم اجتماعی(مدیریت توسعه)
به فصل نامه رشد علوم اجتماعی
مقدمه
مشارکت نوعی کنش متقابل است که به نوبه خود در شكل دهي زندگی اجتماعی موثر است واز آغاز خلقت بشر مطرح بوده است. مشارکت با مفاهیمی چون هبستگی، اعتماد، همکاری، تعاون، انجمن و... پيوند دارد که در بطن هر نوع جامعه انسانی قرار دارند.
در طول زمان با توجه به ویژگی های زمانی – مکانی هر جامعه مشارکت از ویژگی های خاصی برخوردار شده است. در واقع مشارکت مراحل مختلفی را پشت سر گذاشته است. از نيمه دوم قرن بيستم اين مفهوم با نگرشي نو به موضوعي كليدي تبديل شده است. واقعيت امر اين است كه گذر به شيوه مشاركتي امور و برنامه ريزي براي آن ضروري و گريز ناپذير است؛ زيرا هم ظرفيتها براي مشاركت بالا رفته و هم مسائل پيچيده تر از آن هستند كه به وسيله تعداد معدودي از افراد و يا با تحميل برنامه ها از بالا قابل حل باشند.
براي نمونه، در برنامه هاي توسعه روستايي بايد مردم در مراحل مختلف تصميم گيري، برنامه ريزي و اجرا شركت كنند و مراقبت از امكانات عمومي روستا را بر عهده گيرند. يا در بخش محيط زيست، مشاركت مردم در كشت نهال، رسيدگي به مراتع و پاكيزه نگه داشتن محيط زندگي نمود پيدا مي كند.
اويوخلو
هر سال اهالي روستای قوشا بولاق در منطقه کاغذکنان شهرستان میانه در استان آذربایجان شرقی در آخرين ماه بهار قبل از اينكه شروع به چيدن علفها (چین اول)یونجه زارها و مراتع خود كنند در آخرین پنجشنبه خرداد به صورت دسته جمعي به ((اويوخلو)) مي روند.
يك روز قبل از رفتن به اويوخلو چارچي روستا بر بالاي بام چار مي كشد و مردم را به شركت در اين مراسم دعوت مي نمايد .
اگر كسي قبل از اين مراسم كار چيدن علوفه را آغاز كند براي او خوش يمن نخواهد بود.
در ((اويوخلو)) گوسفند يا بزي را قرباني مي كنند و از گوشت آن آبگوشت لذيذي ((اويوخلو شورباسي)) مي پزند ومابقي گوشت را در بين فقران تقسيم مي نمايند.
در اين روز مردم لباسهاي نو مي پوشند و از اول صبح سر كار نمي روند.
تعدادي از اهالي كه به شهرهاي ديگر كوچ نموده اند نيز خود را به اين مراسم ميرسانند.
پس از خوردن آبگوشت زنان و دختران دسته دسته براي زيارت قله اويوخلو روانه قله مي شوند ودر آنجا فطيري راكه به همين منظور پخته شده است. به سنگهاي اويوخلو مي مالند و براي برآورده شدن آرزوهاشان آن را بين ديگران تقسيم مي كنند و به درگاه خدا دعا مي نمايند .
پس از فرود باشکوه زنان و دختران از قله اين بار نوبت پسرها و جوانان مي شود كه اين كار را تكرار مي نمايند.
در اين روز ريش سفيدان روستا براي حفاظت از مزارع و باغها دشتبان را که به عنوان ((قوروقچو)) معروف است انتخاب مي كنند و وظايف وي را به او مي گويند و حق الزحمه ايشان را نيز تعيين مي نمايند.
در این نشست بسیاری از زمینه های مشارکت ازجمله تعیین سهم آب و استخدام چوپان ونوبت بندی های دیگر که لازمه زندگی پر مشغله روستایی است تعیین می شود.
اين آیین نیک ومراسم سنتی از قديم الايام بوده و اكنون نيز برگزار مي گردد. ((اويوخلو)) و مراسم معنوی و شکوهمند آن به عنوان نشانگاه مورد احترام مردم روستا قرار مي گيرد. و این گنج معنوی سالهاست پابرجاست هرچند این گنج معنوی این اشتباه فاحش را به وجود آورده است که در اويوخلو گنج بزرگي نهفته است اين را همه مي گویند و بدان باور عمیقی دارند، که بعدها نيز عده اي طمعكار به قصد گنجینه مادی(زيرخاكي) دو عدد تخته سنگ را كه از نظر اهالي بسيار مقدس بودند از پيكره ي اويوخلو جدا نموده و با خود برده اند. و بدتر از آن بدعت هایی است که نا آگاهان از فلسفه غنی ((اويوخلو)) به آن فکر می کنند و در صدد حاشیه سازی بر این مراسم معنوی بر می آیند .
((اويوخلو)) ازدير باز مقدس بوده و تا ابد نيز مقدس خواهد بود و به نقل از دوست گرانقدرم آقای بختیاری که چه نیک سرودند:
قويون چيخيم اويوخلونون باشينا
قوربان اولوم تورپاغينا داشينا
قويون گؤروم نه لر گلميش باشينا
اويوخلودا اوجاق يانار كؤز قالار
باش قالديران زيروه سينده گؤز قالار
اهالی بومی کاغذکنان عشق وعلاقۀ خاصّی به "اویوخلو" دارند از لغت مشرف شدن برای صعود به ستیغ کوه استفاده می کنند،چه بسیار کسانی که معترفند با حضور در این مراسم از خود بیخود شده، عالم ملکوتی درایشان تداعی می شود کوه پیمایی آن سخت نیست ؛ بلکه شأن ومنزلت این کوه درنزد مردمانش سخت می باشد. درفصل بهار اکثرقریب به اتفاق اهالی بومی مهاجر ازاقصی نقاط کشور باچه شوروشوقی خودرا به مراسم شکرگذاری بدانجا می رسانند؛ و نمادی از اتّفاق و اتّحاد وعشق و علاقه پدیدار می گردد که قلم ازنوشتن آن عاجزاست ! هرگردشگری آن روز را ببیند محال است که فراموش کند !!
این ورد زبان اهالی است که:
برکت داغیدیر بیزیم اویوخلو!!! یعنی" کوه برکت" است اویوخلوی ما ...
اویوخلو و آیین معنوی آن الهام سخن سرایانی چون حبیب است که هیچ توانی در نگارنده در ترجمان آن نیست:
ایلهامین دورناسی اوچور هوایه ماوی گؤیده جوولان ائدیب دولانیر
ایستیر قونا اویوخلونون داشینا منیمده کی آغزی بورنوم سولانیر
تیهوهای الهام به هوا پر می کشند در آسمان آبی جولان می دهند و آن دم که قصد نشستن بر سنگ قله اویوخلو را می کنند آب دهانم سرازیر می شود.(چه حسرت ها که نمی برم)
رسولزاده - میانه- بهار-92
