ترس از تاریکی، مختص دوران کودکی نیست و تا سنین بالاتر و حتی تا کهنسالی نیز ممکن است ادامه داشته باشد. این روزها پای نوعی ترس از تاریکی به فضای مجازی هم کشیده شده است. دلیل ترس از این تاریکی هم مشخص است؛ امکان تخلف. فضای مجازی به دلیل اینکه افراد در آن می‌توانند بدون احراز هویت شخصی خود و به صورت گمنام، وارد آن شوند، بیشتر مستعد تاریکی است؛ هرچند این نکته کاملا بدیهی است که صرفا افرادی که قانون را در هر سطحی زیرپا گذاشته و هنجار‌های جامعه را می‌شکنند، به دنبال تاریکی هستند. برای حل این مشکل، ساده‌ترین راه، نصب تابلوی ورود ممنوع جلوی در فضای مجازی است. حتی می‌توان با شیوه‌های مختلف مانع ورود به این فضا شد؛ موضوعی که ناخودآگاه به تاریک‌ترشدن این فضا کمک می‌کند و باعث می‌شود افراد و گروه‌هایی که از تاریکی نهایت استفاده را برای دورزدن هنجار می‌برند، فعال‌تر شده و به هر نوع سوءاستفاده‌ای دست بزنند. روشن است همه فضا‌ها بخش‌های تاریک دارند. مگر فضای غیرمجازی تخلف ندارد؟ فحشا، فقر، اعتیاد، قاچاق، خریدوفروش انسان، کلاهبرداری، تروریسم و افراطی‌گری و هزار تاریکی دیگر هر روز مقابل چشمان ماست. خوب است قدری به روشنی‌های فضای مجازی نگاه کنیم؛ دردسترس‌قرارگرفتن مخزن علمی جهان برای نشر دانش، تجمیع و توزیع بالای ثروت که پیش از این، در صنایع دیگر متمرکز بود، فضای عادلانه در جهان که همه را در یک سطح قرار می‌دهد و در آن، عامل برتری به تلاش و تخصص افراد برمی‌گردد، نه رانت‌های بادآورده. این امکان که فضای مجازی توانسته است دل‌ها را به یکدیگر نزدیک کند و بستری عالی برای رسیدن به اهداف توسعه فرهنگ‌ها در جهان باشد یا دورافتاده‌ترین نقاط ایران بتوانند از خدمات برخط دولتی و خصوصی در راستای تسهیل امور جاری زندگی استفاده کنند، در همین فضا ایجاد شده است. بهتر است به جای ایجاد ستاد مبارزه با فضای مجازی، ستاد مدیریت و راهبری فضای مجازی تأسیس کنیم. می‌توان با تغییر شیوه‌های مبارزه سنتی که بعد از ایجاد خلاف و بحران به مبارزه می‌پردازد، شیوه مدیریت فضای مجازی را در پیش بگیریم. هر یک از ما که به روشن‌بودن این فضا امیدواریم، می‌توانیم برای این مهم تلاش کنیم. نهاد‌ها، سازمان‌های دولتی و خصوصی، راهی جز تلاش برای شفافیت فضای مجازی و ایجاد مسیر‌های مطمئن قانونی برای استفاده از تکنولوژی‌ها و نوآوری‌های کنونی و آینده ندارند. از هر زمان که فعالان اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در همه سطوح احساس کردند از فضای مجازی می‌توان در مسیر توسعه کشور استفاده کرد، باید تک‌به‌تک راه‌های ایجاد امنیت و اعتبار این فضا را مانند فضای غیرمجازی ایجاد کنند که مزیت آن سرعت ایجاد این راه‌هاست.
می‌توان فهرستی از باید‌هایی که باعث شفافیت و روشنی فضای مجازی می‌شود تهیه کرد و از صاحب‌نظران این حوزه خواست موارد نظر خود را برای روشن‌ترشدن فضای مجازی به آن اضافه کنند. تلاش برای تغییر نگاه منفی و ایجاد محیطی روشن و مدیریت‌پذیر، افزایش درک متقابل مسئولان و فعالان فضای مجازی و هم‌گرایی گفتمان‌های موافق تکنولوژی‌های ارتباطی، برای آشتی گروه‌های مرجع و شخصیت‌های علمی، کارشناسان و فعالان صنوف دیگر با فضای مجازی از جمله این بایدها هستند. مواردی مانند حضور پررنگ نهاد‌های رسمی، مؤسسات و سازمان‌های دولتی و غیردولتی، شخصیت‌های کشوری، رسانه‌های رسمی و تلاش برای افزایش آموزش و بالابردن هوشیاری کاربران فضای مجازی درباره بی‌توجهی به انتشار شایعه، شناسایی تخلف‌های احتمالی در این فضا، آشنایی با نهاد‌های نظارتی- قضائی، نظیر پلیس فتا و کمیته تعیین مصادیق و دادسراهای اینترنت و رسانه، آشنایی با مسیر‌های اعلام جرم و با حداقل‌های امنیت در فضای مجازی، ایجاد کمیسیون یا کارگروه‌های فنی در سازمان نظام صنفی رایانه‌ای یا صنوف و تشکل‌های رسانه‌ای، از دیگر اقداماتی است که می‌تواند اثربخش باشد. بهره‌گیری از صاحب‌نظران و فعالان بخش خصوصی در راستای اصلاح و تدوین پیش‌نویس فرایند‌ها یا آیین‌نامه‌های گذشته که براساس رشد تکنولوژی، نیازمند بازنگری هستند و ارسال آنها به نهاد‌های قانون‌گذار و دستگاه‌های مجری نیز از دیگر اقداماتی است که می‌توان در این مسیر به انجام آن همت گمارد.
با تشکر از راهنمایی و مشورت دوست و سرور عزیزم نوید رجایی پور / کارشناس آی تی
