قابل باور نیست که شهرستان میانه پرتعدادترین آثار باستانی شمالغرب کشور را دارد. فقط 300 اثر باستانی ذیل الذکر و شاید 1000 اثر باستانی که در آینده شناسایی خواهند شد، می تواند نشان دهد که میانه قدیمی ترین و شاید مهمترین شهر سوق الجیشی سرزمین مادها بوده است. اگر به سابقه این آثار دقت کنید، میانه از عهد حجر و عصر مفرغ و مس در 7000 سال پیش و شاید پیشتر، اثر تاریخی دارد.
اینجانب هرچند ابا داشتم از درج این آثار ملی تا مگر به چشم کین و دست طمع سودجویان دچار نشود، لیکن مگر آثاری که ثبت نشده اند از دست چپاول خائنان به تاریخ در امان مانده اند؟ مگر یک سازمان محدود و مختصر مانند سازمان میراث فرهنگی آن توانایی را دارد که هزاران اثر باستانی آذربایجان را حراست و حفاظت کند؟ لذا بر اهالی هر روستاست که مانند فرزند خویش از این یادگار نیاکان مواظبت کنند و در هر لحظه که غریبه ای را در حفر و کشف دیدند، آنرا به پلیس 110 اطلاع دهند تا راه بر این راهزنان ببندند.
در ادامه بیش از 300 اثر تاریخی از آثار باستانی شهرستان میانه را ذکر می کنم و در صورت ثبت، شماره ثبت ملی و مکان آن و قدمت تخمینی آنرا در ردیف مربوطه ذکر می کنم. باز تاکید می کنم که تا حد ممکن اهالی هر روستا اجازه حفر و تخریب و کشف را به هیچ احدی جز توسط کارشناسان سازمان میراث فرهنگی ندهند.
- تپه قارا چاناقلیق با ثبت ملی 26393 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای ابابین
- کۆل تپه با ثبت ملی 20216 متعلق به هزاره پیش از میلاد واقع در روستای ابک
- تپه آت دره سی با ثبت ملی 18905 متعلق به مابین 3 تا 7 هزار سال پیش واقع در روستای ابک
- تپه قارا سو ـ 1 با ثبت ملی20207 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای ابک
- تپه قارا سو ـ 2 با ثبت ملی 20214 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای ابک
- قیز کؤپروسو یا پل دختر اولین اثر ملی ثبتی استان با ثبت ملی 87 در سال 1310 واقع در شهر آچاچی
- قیز قالاسی یا قلعه دختر با ثبت ملی 870 متعلق به قرن7 واقع در شهر آچاچی
- تپه مچید یِری(مسجید یِری) با ثبت ملی 26437 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای احمدآباد خانلیق
- تپه شاه بولاغی با ثبت ملی 26387 متعلق به هزاره پیش از میلاد واقع در روستای احمدآباد خانلیق
- تپه شاه بولاغی با ثبت ملی 26388 متعلق به هزاره پیش از میلاد واقع در روستای احمدآباد خانلیق
- غاری در روستای احمدآباد گروس که ثبت ملی نشده و قدیمیان در آن زندگی میکردند و اعماق آن هنوز کشف نشده است.
- تپه گوْور قبیری (دوره اؤلن) واقع در روستای آرموداق که هنوز ثبت ملی نشده است.
- پل تاریخی پردلیس در مرز روستای اِسْکَوَق (اِسْکاوا)که مرز میانه است ولی تنها به اسم شهرستان کوثر ثبت شده است.
- آثار مخروبه یک دیده بان قدیمی به نام قراول و یک چایخانه قدیمی در نزدیکی روستای اِسْکَوَق (اِسْکاوا) که ثبت ملی نشده است.
- تپه اسلام آباد با ثبت ملی 18888 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای اسلام آباد (راه آهن)
- پل صفوی 22 پل واقع در روستای اسلام آباد (راه آهن)
- قیز قالا داغی با ثبت ملی 18891 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای آغ وِرَن
- مخروبه کاروانسرای شاه عباسی واقع در روستای آغ وِرَن که ثبت ملی نشده است.
- تپه اوبالار با ثبت ملی 17916 متعلق به دوره ساسانی واقع در روستای آغجه دربند
- شهر سوخته جنب شهرک صنعتی آقکند با شماره ثبت ملی 26713 متعلق به حدود قرن هفتم هجری.
- تپه کۆل تپه ـ1 با ثبت ملی 14789 متعلق به قرون 4 تا 8 قمری واقع در روستای اکرم آباد / اؤرتولو
- تپه کۆل تپه ـ2 با ثبت ملی 18881 متعلق به قرون 4 تا 8 قمری واقع در روستای اکرم آباد / اؤرتولو
- کۆل تپه با ثبت ملی 873 متعلق به دوره اشکانی واقع در روستای اَلِنجارُق / اَرِنجارُق
- تپه آلینجالیق با ثبت ملی 19048 متعلق به هزاره پیش از میلاد واقع در روستای اَلِنجارُق / اَرِنجارُق
- تپه امیرآباد با ثبت ملی 18877 متعلق به اواخر دوره ساسانی واقع در روستای امیرآباد شیخدرآباد
- قبرستان سادات معروف به امامزاده واقع در روستای اندرود سفلی / آنداری که اکنون مخروبه است.
- چیمن تپه با ثبت ملی 20171 متعلق به هزاره پیش از میلاد تا دوره اشکانی واقع در روستای اۆشنار
- قلعه اؤللوجه با شماره ثبت ملی 26717 متعلق به قرون میانی اسلامی واقع در روستای اولیاجه / اؤللوجه
- قالا تپه با ثبت ملی 22273 متعلق به دوره اشکانی واقع در روستای آونلیق
- تپه آونلیق با ثبت ملی 22279 متعلق به دوره ساسانی واقع در روستای آونلیق
- تپه داش اوستو با ثبت ملی 22733 متعلق به عهد مفرغ واقع در روستای آونلیق
- محوطه اوجو بیز با ثبت ملی 22588 با قدمت 3000 ساله واقع در روستای آونلیق
- تپه آونلیق با ثبت ملی 22745 واقع در روستای آونلیق
- اوجو بیز قالا با ثبت ملی 11157 واقع در روستای آونلیق
- دووارلی قالا با ثبت ملی 11172 متعلق به دوره ایلخانی واقع در روستای آونلیق
- دؤش تپه یا دِم تپه با ثبت ملی 22728 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای آوین
- قالا بوْینو با ثبت ملی 22736 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای آوین
- تپه گیل یارقانی با ثبت ملی 8902 بین قرون 7 تا 10 قمری واقع در روستای آی دَمیر
- ایده لی تپه با ثبت ملی 18897 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای ایده لو
- محوطه باستانی کند یِری با ثبت ملی 18911 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای ایده لو
- تپه سیلو با ثبت ملی 9182 بین قرن 3 تا 4 قمری واقع در روستای اسلام آباد (ایستگاه راه آهن)
- قنبر تپه با ثبت ملی 20177 متعلق به هزاره پیش از میلاد تا دوره اشکانی واقع در روستای ایشلق / ایشله
- مسجد قدیمی پیر مسجد واقع در روستای ایشلق / ایشله
- قالا دیبی در روستای باشماق میتواند یادگاری از قلعه های میانه باشد ولی هنوز ثبت نشده است.
- تپه قازان باشی واقع در روستای باغجیغاز سفلی، باستانی است ولی ثبت ملی نشده است.
- در قبرستان قدیمی روستای باغجیغاز علیا ، قارا داش از قدیم محل رجوع مردم آبادی برای نذر و نیاز بوده است.
- تپه باللیجا با ثبت ملی 22282 متعلق به اوایل اسلام واقع در روستای باللیجا(بالّوجه)
- کهریز اوستو(22558) قدمت3000 تا 7000 سال واقع در روستای باللیجا (بالّوجه)
- قالا تپه واقع در روستای باللیجا(بالّوجه)
- سیدلر قبیرسانلیغی واقع در روستای باللیجا(بالّوجه)
- داشلی قارا قبیرسانلیغی واقع در روستای باللیجا(بالّوجه)
- قالا آیاغی واقع در روستای بَرزَق / بَرزه
- تپه کور بولاق با ثبت ملی 20173 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای بَرزَلیق / برزی
- تپه برزلیق با ثبت ملی 20198 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای بَرزَلیق / برزی
- تپه بورونجک با ثبت ملی 22724 با قدمت هزاره اول پیش از میلاد تا دوره اشکانی واقع در روستای بُرُنجَق
- تپه گؤی آلقاج با ثبت ملی 7799 متعلق به دوره اشکانیان واقع در روستای بَرَنلیق مددخان (برنلیق سفلی)
- دو تپه احمدعلی با ثبت ملی 7800 متعلق به دوره اشکانیان واقع در روستای بَرَنلیق مددخان (برنلیق سفلی)
- پل باستانی واقع در روستای بُقُرآباد / بوغورآباد که ظاهراً مشرف به جاده های قدیمی بوده است.
- قبرستان بهمن آباد با ثبت ملی 26434 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای بهمن آباد
- تپه آرا سَرَه با ثبت ملی 20201 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای بَیات سفلی
- تپه شیرین بولاق با ثبت ملی 20203 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای بَیات سفلی
- تپه ملا یوردو با ثبت ملی 20217 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای بَیات سفلی
- تپه بایات ـ 1 با ثبت ملی 20178 متعلق بع هزاره پیش از میلاد تا اشکانی واقع در روستای بَیات علیا
- تپه بایات ـ 2 با ثبت ملی 20181 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای بَیات علیا
- تپه بایات ـ 3 با ثبت ملی 20205 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای بَیات علیا
- تپه ملا بیگیم با ثبت ملی 20189 متعلق به دوره اشکانی واقع در روستای بَیات علیا
- تپه کهریز با ثبت ملی 20184 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای بیگ بولاغی
- قالا تپه با ثبت ملی 26389 متعلق به هزاره پیش از میلاد واقع در روستای پاوْریس
- محوطه باستانی کند یِری با ثبت ملی 17919 متعلق به اوایل اسلام واقع در روستای شور تزه کند (تازه کند شور)
- تپه شور تازه کند با ثبت ملی 18887 متعلق به دوره اشکانی واقع در روستای شور تزه کند (تازه کند شور)
- تپه تازه کند با ثبت ملی 18879 متعلق به عهد مفرغ واقع در روستای تازه کند کیسه جین
- قالا بوْینو با ثبت ملی 22284 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای تَجَرَق / تَجَرَه
- آشاغی قبرستان با ثبت ملی 22721 متعلق به اوایل اسلام واقع در روستای تَجَرَق / تَجَرَه
- قالا دالی در شرق روستای تَجَره رود / چوخور یورد ، باستانی است و هنوز آثار و خرابه های قلعه موجود است.
- مسجد سنگی ترک با ثبت ملی 868 متعلق به ابتدای اسلام واقع در شهر تَرک.
- قارا تپه ـ 1 با ثبت ملی 8749 متعلق به دوره اشکانی واقع در شهر تَرک
- قارا تپه ـ 2 با ثبت ملی 869 متعلق به دوره اشکانی واقع در شهر تَرک
- امامزاده شاه بیگیم واقع در شهر تَرک
- شهر زیرزمینی واقع در شهر تَرک که گویا تا روستای کندوان، گسترده است.
- گؤبک تپه با ثبت ملی 22560 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای تَرناب
- قیز قالاسی بالاتر از دره واقع در روستای تَرناب نیز باستانی است لیکن هنوز ثبت ملی نشده است.
- ارمنی قبیرسانلیغی (قبرستان ارامنه) در روستای تندیرلو، باستانی است لیکن ثبت نشده است.
- تپه جعفرآباد ـ 1 با ثبت ملی 17929 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای جعفرآباد
- تپه جعفرآباد ـ 2 با ثبت ملی 18882 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای جعفرآباد
- تپه جعفرآباد ـ 3 با ثبت ملی 17930 متعلق به اوایل اسلام واقع در روستای جعفرآباد
- کاروانسرای جمال آوا با شماره ثبت ملی 6152 متعلق به قرن هفتم واقع در روستای جمال آباد
- تپه جهندیز با ثبت ملی 22856 متعلق به دوره ساسانی واقع در روستای جهندیز / جُواندیز
- کۆل تپه ـ 1 با ثبت ملی 22278 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای جهندیز / جُواندیز
- کۆل تپه ـ 2 با ثبت ملی 16984 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای جهندیز / جُواندیز
- مؤهره بوجاغی با ثبت ملی 17339 متعلق به دوره ایلخانی واقع در روستای جهندیز / جُواندیز
- قالا تپه با ثبت ملی 17341 متعلق به دوره ایلخانی واقع در روستای جهندیز / جُواندیز
- قالا تپه با ثبت ملی 26395 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای چتاب سفلی /چتاب آقا کریم
- تپه کؤهنه یورد با ثبت ملی 26433 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای چِرکینلو
- تپه ساغ سوللو تپه با ثبت ملی 26385 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای چِرکینلو
- تپه قویون گدیگی با ثبت ملی 8899 متعلق به دوره اشکانی واقع در روستای چُلاقلو
- یومورو تپه ـ 1 با ثبت ملی 8903 متعلق به دوره اسلامی واقع در روستای چُلاقلو
- یومورو تپه ـ 2 با ثبت ملی 26392 متعلق به دوره اسلامی واقع در روستای چُلاقلو
- کۆللو تپه با ثبت ملی 26390 متعلق به عهد کالکولتیک(حدود 7 هزار سال پیش) واقع در روستای چُلاقلو
- امامزاده محمد با ثبت ملی 27296 واقع در روستای چِنار
- در روستای حاج همتلو زیارتگاهی قدیمی به نام پیر وجود دارد که اهالی آبادی برای نذر و نیاز به آن مراجعه میکنند.
- تپه یِمیشان آغاجی واقع در روستای حاج یوسفلو علیا که درخت چند صد ساله دارد و اهالی، آنرا امامزاده میگویند.
- غاری 100 متری در دل کوهی واقع در جنوب روستای حاج یوسفلو علیا وجود دارد که آنرا کؤهول قاباغی (جلوی غار) میگویند.
- سنگهای خاصی در باغِ «قایالی بولاق» واقع در روستای حسن آباد وجود دارد که اهالی آنرا مقدس میدانستند.
- تپه گول آلتی با ثبت ملی 20172 متعلق به هزاره اول پیش از میلاد واقع در روستای حِلیمسی / یِلیمسی
- تپه جعفر زمیسی با ثبت ملی 20208 متعلق به هزاره اول پیش از میلاد واقع در روستای حِلیمسی / یِلیمسی
- تپه چیمن آلتی با ثبت ملی 20179 متعلق به دوره اشکانی واقع در روستای حِلیمسی / یِلیمسی
- تپه کؤهنه قبرستان با ثبت ملی 20191 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای حِلیمسی / یِلیمسی
- مسجدی قدیمی واقع در روستای خاتون آباد که با ساخت مسجد جدید دیگر از آن استفاده نمیشود.
- تپه حاج عوض با ثبت ملی 22586 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای خلیفه باغی
- تپه خلیفه باغی با ثبت ملی 26396 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای خلیفه باغی
- اهالی میگویند مدفن مالک و بانی این آبادی یعنی خلیفه، روی تپه خلیفه قبری قرار دارد. واقع در روستای خلیفه لو
- تپه شام نمازی با قدمت هزاره پیش از میلاد تا دوره اشکانی با ثبت ملی 20185 واقع در روستای خواجه ده
- تپه هاواستان متعلق به دوره ساسانی با ثبت ملی 22564 واقع در روستای خوبستان / هاواستان
- روستای دادلو دارای بقعه ای به نام پیر است که مردمش از قدیم برای نذر و نیاز به آنجا میروند.
- تپه داش بولاق ـ1 با ثبت ملی 20174 دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای داش بولاغ مرکزی
- تپه داش بولاق ـ 2 با ثبت ملی 20204 دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای داش بولاغ مرکزی
- تپه آغ بولاق ـ 1 با ثبت ملی 20202 دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای داش بولاغ مرکزی
- تپه آغ بولاق ـ 2 با ثبت ملی 20219 متعلق به هزاره اول پیش از میلاد تا دوره اشکانی واقع در روستای داش بولاغ مرکزی
- تپه داش کسن با ثبت ملی 17918 متعلق به اوایل اسلام واقع در روستای داش کَسَن
- تپه قبرستان با ثبت ملی 17927 متعلق به اوایل اسلام واقع در روستای داش کَسَن
- تپه قارا قایا ـ 1 با ثبت ملی 18876 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای درین درق / درین دره
- تپه قارا قایا ـ 2 با ثبت ملی 18880 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای درین درق / درین دره
- تپه کۆللر با ثبت ملی 18892 متعلق به عهد مفرغ (هزاره پیش از میلاد) واقع در روستای درین درق / درین دره
- قیز قالاسی با با ثبت ملی 18874 متعلق به عهد مفرغ (هزاره پیش از میلاد) واقع در روستای درین درق / درین دره
- قالا بولاق در روستای دَستجرد / دستگرد، باستانی است ولی تاکنون ثبت نشده است.
- قلعه دِو دامی ـ 1 با ثبت ملی 22532 دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای دوزنان
- قلعه دِو دامی ـ 2 با ثبت ملی 17931 دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای دوزنان
- تپه باستانی با ثبت ملی 18906 متعلق به دوره ساسانی واقع در روستای دوزنان
- بیزوْو تپه با ثبت ملی 22727 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای دوه داشی
- ساری قالا با ثبت ملی 22717 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای دوه داشی
- در شرق آبادی آثار قلعه ای وجود دارد که هنوز ثبت ملی نشده است. واقع در روستای دیزگُوین
- تپه کند یِری با ثبت ملی 19998 متعلق به هزاره پیش از میلاد تا دوره اشکانی واقع در روستای دیشاب
- قبیرسانلیق، قبرستان مخروبه غیرمسلمانان با خط خاص، با ثبت ملی 20206 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی در روستای دیشاب
- قبیرسانلیق با ثبت ملی 22281 متعلق به هزاره پیش از میلاد واقع در روستای زاویه
- تپه زاویه با ثبت ملی 17338 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای زاویه
- گونبز یا گنبد با ثبت ملی 17595 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای زاویه
- قازان قایا با ثبت ملی 22725 با قدمت 3000 تا 7000 سال واقع در روستای زاویه
- تپه زرده ملیک با ثبت ملی 11900 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای زَرده مَلیک
- تپه اوچ بولاق با ثبت ملی17910 متعلق به هزاره پیش از میلاد واقع در روستای زَرَنَق / زَرَنه
- تپه تولکو دامی با ثبت ملی 18878 متعلق به عهد مفرغ واقع در روستای زَرَنَق / زَرَنه
- تپه زرنق ـ 1 با ثبت ملی 18885 متعلق به اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای زَرَنَق / زَرَنه
- تپه زرنق ـ 2 با ثبت ملی 19211 متعلق به اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای زَرَنَق / زَرَنه
- اورتا بولاق با ثبت ملی 18889 متعلق به هزاره پیش از میلاد واقع در روستای زَرَنَق / زَرَنه
- تپه کلیسا در غرب روستای زیناری/ زناری، محلی برای نذر و نیاز مردم آبادی بوده است.
- کۆل تپه با ثبت ملی 22556 متعلق به اوایل اسلام واقع در روستای ساری قَمیش / چشمه کِش
- تپه کند دره با ثبت ملی 22563 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای ساری قَمیش / چشمه کِش
- کولا تپه با ثبت ملی 22585 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای ساری قَمیش / چشمه کِش
- مکانی در جنوب روستای سانیان سفلی (سِلیان سفلی) به نام اجاق وجود دارد که محل رجوع مردم برای نذر و نیاز بوده است.
- سبیز تپه سی با ثبت ملی 26432 متعلق به هزاره پیش از میلاد واقع در روستای سَبیز
- قیزیل سورو در شمال روستای سُرخه حصار به عنوان نشانگاه و محل نذر و نیاز مردم آبادی بوده است.
- زاغه یا غار سنگی با عمق بیش از 300 متر در اطراف روستای سَردَرَق / ساری دره.
- تپه کند یِری با ثبت ملی 17920 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای سُمُکلو
- اوچ قیزلار قالاسی واقع در روستای سُمُکلو که ثبت نشده است.
- تپه دوْوز یاتاغی با ثبت ملی 17925 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای سُمُکلو
- تپه ایده لیک با ثبت ملی 18907 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای سُمُکلو
- تپه قارا آغاجلو با ثبت ملی 18895 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای سُمُکلو
- مخروبه قلعه معروف روستای سِنجِده / سِنجه موجود است که تاکنون ثبت ملی نشده است.
- قالا یاردان در غرب روستای سنقرآباد، باستانی است ولی هنوز ثبت نشده است.
- محوطه خارابا کند با ثبت ملی 22732 متعلق به اوایل اسلام واقع در روستای سوتی / سُتی
- تپه قوش گولو با ثبت ملی 26436 متعلق به هزاره پیش از میلاد واقع در روستای سوتی / سُتی
- قیرخلار در کوه مجاور روستای سورباق، دارای آثاری از حصار و دیواره های متعدد است محل نذر مردم نیز بوده است.
- پل پردلیس در مرز روستای سَوَرَق / سَوَره که متأسفانه به اسم شهرستان کوثر ثبت شده است.
- تپه سیدلر با ثبت ملی 20200 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای سیّدلر ترکمنچای
- کَلَکلی دره با ثبت ملی 20215 متعلق به هزاره پیش از میلاد واقع در روستای سیّدلر ترکمنچای
- قالا تپه واقع در روستای سیف الدین قشلاغی / شکور سلطان که تاکنون ثبت ملی نشده است.
- تپه سیه کمر ـ 1 با ثبت ملی 18894 متعلق به دوره اشکانی و ساسانی واقع در روستای سیه کمر
- تپه سیه کمر ـ 2 با ثبت ملی 18896 متعلق به دوره اشکانی و ساسانی واقع در روستای سیه کمر
- تپه قور قالا واقع در روستای شاهعلی بیگلو / شال بیگلو هنوز ثبت ملی نشده است.
- تپه شورجا با ثبت ملی 20190 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای شورجه قاسم
- مقبره شیخ احمد بانی روستای شیخ احمدلو متعلق به سده های گذشته، میتواند اثر باستانی باشد.
- مسجد قدیمی و زیبای شیخ طبق (شیخ تاوا) هنوز ثبت ملی نشده است.
- بقعه ای زیارتی در نزدیکی مسجد قدیمی شیخ طبق وجود دارد که شاید مدفن بانی یا معمار مسجد است.
- تپه قارا پیر واقع در روستای شیخ طبق / شیخ تاوا دارای قبرستانی قدیمی است.
- قیز قالاسی با ثبت ملی18874 متعلق به عهد مفرغ (هزاره پیش از میلاد) واقع در روستای شیخدرآباد
- اوغلان قالاسی با ثبت ملی 17926 متعلق به عهد مفرغ (هزاره پیش از میلاد) واقع در روستای شیخدرآباد
- قبرستانی تاریخی در روستای شیخلر وجود دارد که هنوز ثبت ملی نشده است.
- تپه آرخ باشی با ثبت ملی 22561 متعلق بع دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای شیویار / شُوَر
- قالا تپه با ثبت ملی 22587 متعلق به عصر مفرغ تا دوره اشکانی واقع در روستای شیویار / شُوَر
- قبیرسانلیق یا تپه قبرستان با ثبت ملی 22722 متعلق به دوره ساسانی واقع در روستای شیویار / شُوَر
- تپه بروانا با ثبت ملی 9181 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای صومعه علیا / سوما علیا
- کۆل تپه با ثبت ملی 8750 متعلق به قرون 5 تا 10 قمری واقع در روستای طَغای / تاغای
- تپه کۆل تپه با ثبت ملی 14785 متعلق به اوایل اسلام واقع در روستای طَوَق / تاوا
- محوطه باستانی تپه تووین با ثبت ملی 22731 با قدمت 3 تا 7 هزار سال واقع در روستای طُوین / تُوین کندوان
- محوطه باستانی کند یِری با ثبت ملی 16978 دوره ایلخانی واقع در روستای عَجَمی ترکمنچای
- تپه قالا بوْینو با ثبت ملی 22723 با قدمت اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای علی بیگلو
- قبرستان ارامنه در روستای علی بیگلو قدمت بالایی دارد ولی هنوز ثبت ملی نشده است.
- کۆل تپه با ثبت ملی 16656 متعلق به هزاره پیش از میلاد مسیح واقع در روستای غریب دوست
- قالا تپه در غرب روستای فندقلو یک اثر باستانی است که هنوز ثبت ملی نشده است.
- آثار چندین قلعه مخروبه به نام قلمه چی در روستای قاباق تپه وجود دارند که ثبت ملی نشده اند.
- آشاغی قبرستان در نزدیکی قاراب سفلی یک تپه باستانی است که تاکنون ثبت ملی نشده است.
- آشاغی قبرستان در نزدیکی قاراب علیا یک تپه باستانی است که تاکنون ثبت ملی نشده است.
- تپه قاسم دره با ثبت ملی 20210 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای قاسم دَرَق / قاسم دره
- سد قاجاری قاضیلو با شماره ثبت ملی 12433 با بیش از 200 سال قدمت واقع در روستای قاضیلو / قازیلو
- تپه قاضیلو با ثبت ملی 20183 متعلق به اوایل اسلام واقع در روستای قاضیلو / قازیلو
- تپه سولو دره با ثبت ملی 20192 متعلق به هزاره اول پیش از میلاد واقع در روستای قاضیلو / قازیلو
- تپه قارا بولاق با ثبت ملی 11119 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای قَره بولاغ کوله بوز
- تپه قمیش تافتاسی با ثبت ملی 17923 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای قَره بولاغ کوله بوز
- محوطه بوتون اؤلن با ثبت ملی 26714 متعلق به دوره اشکانی و ساسانی واقع در روستای قَره بولاغ کاغذکنان
- تپه تونل 2 میانه ـ تبریز با ثبت ملی 16979 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای قَره تپه
- تپه اۆز بولاق با ثبت ملی 17922 متعلق به اوایل اسلام واقع در روستای قره جه کوله بوز
- تپه سؤیودلو با ثبت ملی 17924 متعلق به اوایل اسلام واقع در روستای قره جه کوله بوز
- شیطان تپه سی با ثبت ملی 8904 متعلق به اواخر دوره ساسانی واقع در روستای قره جه ارباط / قره جه آربات
- کروانسارا تپه سی با ثبت ملی 8905 متعلق به اواخر دوره ساسانی واقع در روستای قره جه ارباط / قره جه آربات
- قالا تپه با ثبت ملی 17912 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای قَره جه قیه اوچ تپه
- تپه قاراجا قایا با ثبت ملی 17914 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای قَره جه قیه اوچ تپه
- تپه قره زیارات با ثبت ملی 26394 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای قره زیارت
- قیرمیزی تپه با ثبت ملی 20182 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای قره زیارات (قره زیارت)
- امیر بولاغی با ثبت ملی 20187 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای قره زیارات
- تپه ناغارا با ثبت ملی 20213 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای قره زیارات
- گۆل تپه با ثبت ملی 20218 متعلق به دوره هزاره پیش از میلاد واقع در روستای قره زیارات
- زیارتگاه قدیمی به نام اجاق واقع در روستای قره زیارات
- خارابا کند در اطراف روستای قره قانلو، باستانی هستند ولی ثبت نشده است.
- قدیمی قبیرسانلیق در اطراف روستای قره قانلو، باستانی هستند ولی ثبت نشده است.
- گونِی تپه با ثبت ملی 22584 متعلق به هزاره اول پیش از میلاد مسیح واقع در روستای قَره قَیه کندوان
- داش تپه با ثبت ملی 22590 متعلق به هزاره اول پیش از میلاد مسیح واقع در روستای قَره قَیه کندوان
- قبرستان قبله بولاغی با ثبت ملی 22274 متعلق به هزاره اول پیش از میلاد مسیح واقع در روستای قَره قَیه کندوان
- گوْر مازاری (مزار گور) واقع در روستای قَره قَیه کندوان، باستانی است.
- آغ قالا واقع در روستای قِزِل بولاغ همانطور که از نامش پیداست، تپه ای است که مخروبه یک قلعه است.
- یکی از تپه های روستای قلعه اصلانیان / قلعه آسلان همانگونه که از نامش هم پیداست، یک قلعه مخروبه است.
- روستای قلعه جوق الفلو همانگونه که از نامش پیداست باقیمانده از یک قلعه است ولی تاکنون ثبت نشده است.
- تپه قبرستان (قبیرسانلیق) با ثبت ملی 18890 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای قلعه جوق نجفقلیخان
- داش قالا با ثبت ملی 22530 با قدمت بالای 800 سال واقع در جنوبشرقی روستای قلعه سنگی / داش قلعه
- دره ساغ بولاق با ثبت ملی 18875 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای قِلیج چی / قِلیچّی
- تپه آت اؤلن ـ 1 با ثبت ملی 18883 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای قِلیج چی / قِلیچّی
- تپه آت اؤلن ـ 2 با ثبت ملی 18886 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای قِلیج چی / قِلیچّی
- قالا تپه با ثبت ملی 17921 متعلق به دوره ساسانی واقع در روستای قُمقان
- خارابا قوچقار در نزدیکی روستای قوچغار، آثاری از روستای قدیمی قوچقار است.
- تپه باغ اوستو با ثبت ملی 17909 متعلق به اواخر دوره ساسانی واقع در روستای قِوِرجاق / قِویرجاق
- تپه قیویرجاق ـ 1 با ثبت ملی 17913 متعلق به عهد مفرغ واقع در روستای قِوِرجاق / قِویرجاق
- تپه قیویرجاق ـ 2 با ثبت ملی 17928 متعلق به عهد مفرغ واقع در روستای قِوِرجاق / قِویرجاق
- تپه قیویرجاق ـ 3 با ثبت ملی 19047 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای قِوِرجاق / قِویرجاق
- محوطه باستانی اطراف روستای قوشا بولاق هنوز ثبت ملی نشده است لیکن مانند تاراج شده است.
- تپه قبیرسانلیق یا قبرستان با ثبت ملی 20188 واقع در روستای قهرمانلو
- قواخ تپه با ثبت ملی 20212 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای قهرمانلو
- تپه قهرمانلی (20196 متعلق به دوره اشکانی واقع در روستای قهرمانلو
- تپه کرامه ـ 1 با ثبت ملی 11117 متعلق به قرون 5 تا 10 قمری واقع در روستای کرامه / کَرَمه
- تپه کرامه ـ 2 با ثبت ملی 11118 متعلق به قرون 5 تا 10 قمری واقع در روستای کرامه / کَرَمه
- مدینه تپه با ثبت ملی 22582 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای کَزَرَج / کَزَره
- محوطه باستانی سرن با ثبت ملی 22283 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای کَزَرَج / کَزَره
- تپه باشی در نزدیکی روستای کَسَلان / کاسالان یک تپه باستانی است ولی ثبت ملی نشده است.
- تپه کاللا یا کلاله با ثبت ملی 20193 متعلق به دوره اشکانی واقع در روستای کَلاله (کاللا)
- کۆل تپه با ثبت ملی 20199 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای کَلاله (کاللا)
- ناغارا تپه با ثبت ملی 8746 متعلق به قرون 5 تا 10 قمری واقع در روستای کُلوچه خالصه
- مونجوقلو تپه با ثبت ملی 8901 متعلق به قرون 5 تا 10 قمری واقع در روستای کُلوچه خالصه
- تپه شاه حسین گؤلو متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی با ثبت ملی 22583 واقع در روستای کَلّه گاه / کُلّوگِه
- حمام قدیمی این آبادی در زیر زمین که اخیراً نیز بازسازی شده است، هنوز ثبت ملی نشده. واقع در روستای کلهُر
- کۆل تپه روستای کَلیان / کلگان با ثبت ملی 26386 متعلق به هزاره پیش از میلاد تا دوره اشکانی
- امامزاده محمد روستای کندوان با ثبت ملی 11264 متعلق به عهد صفوی
- کۆل تپه ـ 1 با ثبت ملی 9203 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای کندوان
- کۆل تپه ـ 2 با ثبت ملی 9204 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای کندوان
- شهر زیرزمینی بین ترک و روستای کندوان که ثبت ملی نشده است.
- تیکانلی تپه با ثبت ملی 17911 متعلق به دوره ساسانی واقع در روستای کَنگاور
- آجی تیکانلی تپه با ثبت ملی 17915 متعلق به دوره ساسانی واقع در روستای کَنگاور
- تپه قیزیل قایا با ثبت ملی 17077 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای کولا
- تپه داش بولاغی با ثبت ملی 17908 متعلق به اوایل اسلام واقع در روستای کیسه جین
- تپه گؤینری با ثبت ملی 20194 واقع در روستای گاوینه رود / گوونَری
- کاروانسرا قیراغی با ثبت ملی 20195 متعلق به هزاره پیش از میلاد واقع در روستای گاوینه رود / گوونَری
- تپه گؤللر با ثبت ملی 20211 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای گاوینه رود / گوونَری
- گول تپه (قورقا) با ثبت ملی8900 هزاره پیش از میلاد واقع در روستای گل تپه حسن آباد
- تپه گوْر قاداغی با ثبت ملی 26391 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای گل تپه حسن آباد
- تپه گلباسان با ثبت ملی 18893 متعلق به اوایل اسلام واقع در روستای گَلبوس / گلباسان
- تپه گوللوجه غمی با ثبت ملی 20175 متعلق به هزاره پیش از میلاد تا دوره اشکانی
- کاروانسرای قدیمی روستای گوگدَرَق / گؤی دره که احتمالاً صفوی است ولی ثبت ملی نشده است.
- نشانگاه «حضرت عباس باغی» در شرق روستای گوگرچین لو / گویرچینلو محل رجوع اهالی جهت نذر و نیاز بوده است.
- تپه گوندوغدی ـ 1 با ثبت ملی 9180 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای گوندوغدی
- تپه گوندوغدی ـ 2 با ثبت ملی 26435 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای گوندوغدی
- تپه گونلو با ثبت ملی 20180 متعلق به هزاره پیش از میلاد تا دوره اشکانی واقع در روستای گَوَنلو
- تپه سلطان چشمه سی با ثبت ملی 20209 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای گَوَنلو
- امامزاده یددی قارداشلار در روستای لَلَـه لو فاقد شجره اما مورد وثوق اهالی است.
- مردم روستای لَلَـه لو مکانی دارند به نام قارداش که مردم برای نذر و نیاز و احسان آبگوشت به آن مراجعه میکنند.
- تپه کَلَکلی با ثبت ملی 22857 با قدمت 3 تا 7 هزار سال واقع در روستای ماهی آباد / مِی هوا
- خارابا کند دوره ایلخانی با ثبت ملی 22280 واقع در روستای مُلْک
- تپه مینجیقلی دِم با ثبت ملی 22744 با قدمت 3 تا 7 هزار سال واقع در روستای مُلْک
- روستای مِندِجین قبرستانی قدیمی و باستانی دارد که هنوز ثبت ملی نشده است.
- تپه امامزادا با ثبت ملی 17080 متعلق به دوره ایلخانی واقع در روستای مونَق / مونا
- کول دره سی واقع در روستای مهماندوست
- سنگهای قدیمی اللهیار داشی واقع در روستای مهماندوست
- پیرننه داشی واقع در روستای مهماندوست
- چندین غار(کؤیول) طبیعی و مصنوع واقع در روستای مهماندوست
- امامزاده اسماعیل با ثبت ملی871 متعلق به دوره صفوی واقع در شهر میانه
- پل صفوی شهر چای با ثبت ملی 872 متعلق به عصر صفوی واقع در شهر میانه
- تپه ساسانی قلعه نجفقلیخان با ثبت ملی 1116 واقع در شهر میانه
- قبرستان خانجان آباد در کنار قلعه نجفقلیخان در جنوب شهر بازمانده از دوره اشکانی که بخاطر ساخت مدرسه، تخریب شد!
- تپه قلعه بنیاد با ثبت ملی 16983 متعلق به هزاره اول پیش از میلاد واقع در کیلومتر 5 جاده تبریز
- تپه اوزرلیکلی با ثبت ملی 17917 متعلق به هزاره پیش از میلاد واقع در روستای ناولیق / نولیق
- تپه مصلّه با ثبت ملی 18884 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای ناولیق / نولیق
- قالا بوْینو در شمال روستای نِشَق / نشه اثر باستانی است.
- تپه ساسانی باش آرخی با ثبت ملی 22858 واقع در روستای نودوزق / نُوادیز
- کۆل تپه با ثبت ملی 22277 با قدمت 3 تا 7 هزار ساله واقع در روستای نودوزق / نُوادیز
- تپه اشرف گدیگی با ثبت ملی 22720 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای نودوزق / نُوادیز
- کۆل تپه با ثبت ملی 22726 با قدمت هزاره اول پیش از میلاد واقع در روستای نودوزق / نُوادیز
- محوطه باستانی کند گؤلو (بیزوْو داشی) با ثبت ملی 22557 با قدمت اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای نی باغی
- باش تپه در نزدیکی روستای وَنجان / ونگان یک تپه باستانی است ولی ثبت ملی نشده است.
- تپه داش آلتی باشی با ثبت ملی 22276 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای هفت چشمه
- تپه مامان گؤلو با ثبت ملی22860 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای هِندلان
- تپه هیندیلان با ثبت ملی 22562 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای هِندلان
- محوطه باستانی خارابا کند با ثبت ملی 22559 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای هِندلان
- تپه هیندیلان با ثبت ملی 22589 با قدمت 3 تا 7 هزار ساله واقع در روستای هِندلان
- تپه یِله قارشی با ثبت ملی 26438 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای یِله قارشو
- تپه داغ ینگ آباد با ثبت ملی 26430 با قدمت بین 7000 سال تا 3000 سال پیش.
- تپه دالی با ثبت ملی 16422 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای یِنگجه ترکمنچای
- تپه آقا رضا با ثبت ملی 16434 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای یِنگجه ترکمنچای
- کۆل تپه با ثبت ملی 16498 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای یِنگجه ترکمنچای
- محوطه کولا ده با ثبت ملی 16511 متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی واقع در روستای یِنگجه ترکمنچای
تحقیق از: محمدصادق نائبی
منبع: www.Naebi.ir/98
