سال گذشته شهرداری میانه در یک اقدام جاه طلبانه با خیز بلند 65 درصدی، بودجه 200 میلیارد ریالی را به تصویب شورا رسانده و تمامی برنامه ها و اهداف سال 92 را بر اساس این بودجه طراحی کرد اما آیا شهرداری میانه موفق به تحقق این بودجه شد؟
پیش از پرداختن به کارنامه مالی شهرداری میانه لازم است تاثیر چند مانع کشوری و محلی در مسیر دستیابی به بودجه را بررسی کنیم تا نگاه منصفانه ای به عملکرد شهرداری در تحقق بودجه 200 میلیارد ریالی داشته باشیم.
نیک می دانیم سالی که گذشت سالی سخت برای تحقق بودجه های مصوب بود و بیشتر سازمانها در سه ماهه آخر سال با کاهش دهها درصدی بودجه جاری، آنرا واقعی و منطقی کردند. رکود اقتصادی حاکم بر کشور در سال گذشته تنش بزرگی بر پیکره صنعت، ساخت و ساز، تجارت و ... وارد کرد و مثلاً در صنعت خودروسازی به عنوان سمبل صنعت کشور، شاهد بودیم که تعداد خودروی تولید شده در کشور تنها به اندازه یک سوم برنامه پیش بینی شده رسید. رکود ساخت و ساز و حتی خرید و فروش نیز کاملاً در کشور محسوس بود و شاهد افت حدوداً 20 درصدی قیمت مسکن در قبل و بعد از انتخابات ریاست جمهوری بودیم.
در سال گذشته با رکود ساخت و ساز ، شهرداران کشور از دستیابی به درآمدهای ناشی از ساخت و ساز مانند عوارض، تغییر کاربری، ماده 5 و غیره محروم ماندند تا شوک بزرگی به برنامه های عمرانی شان وارد شود و نتوانند بودجه مصوب را تحقق بخشند و مجبور به اصلاح آن در سه ماهه آخر شدند. برای نمونه از بودجه 122 میلیارد ریالی اسلام آباد غرب تنها 50% محقق شد و شهرداری کاشمر موفق به تحقق 80 درصدی بودجه 180 میلیارد ریالی خود شد.
علاوه بر مشکل مذکور، شهرداری میانه یک مشکل مضاعف داشت و آن هم جابجایی شورای شهری سوم و چهارم بود که تقریباً اصلی ترین وعده تمامی اعضای جدید در دوران تبلیغات، برکناری شهردار کنونی بود که عملاً سه ماه انگیزه کار را در شهرداری کاستند و نهایتاً با تثبیت شهردار سابق به ریل شورای شهر سوم برگشتند.
با این پیش فرض ها هر شهروند منصفی از تحقق بودجه 70 تا 80 درصدی باید خوشحال باشد. حال کارنامه مالی شهرداری میانه را ورق می زنیم تا ببینیم تا چه میزان در تحقق بودجه 92 موفق بوده است؟ شهرداری میانه در طول سالهای گذشته همواره بودجه های خود را با رشد آرامی منطبق یا عقبتر از رشد تورم سراسری می بست. بودجه ای که با رشد کمتر از 20 درصد بسته شود یعنی قرار است هیچ رشدی نسبت به سال گذشته نداشته باشیم و فقط رشد تورم را خنثی کنیم ولی از دو سال پیش نرخ رشد بودجه شهرداری بر تورم سراسری غلبه کرد تا شاید شاهد رشد خدمات شهری به شهروندان میانه باشیم و نرخ رشدهای متعارف 10 تا 20 درصدی به یکباره به بالای 30 و 40 درصد رسید طوریکه مجموع عملکرد مالی سالهای 89 و 90 شهرداری میانه کمتر از 160 میلیارد ریال بود و مجموع عملکرد مالی سالهای 91 و 92 برابر با 267 میلیارد ریال شد که یک رشد 67 درصدی دو ساله را نشان می دهد که معادل با رشد سالیانه 30 درصدی است.
سال گذشته در همین ایام گزارشی در صدای میانه آوردم مبنی بر بودجه جاه طلبانه شهرداری میانه که ادعا کرده بود با یک جهش 65 درصدی قصد دارد از بودجه 120 میلیارد ریالی به بودجه 200 میلیارد ریالی برسد که البته در ظاهر امر تنها موفق به تحقق 150 میلیارد ریال شد ولی از نظر کارشناسی، شهرداری میانه در سال 92 از نظر تحقق بودجه موفق عمل کرده است که در ادامه به شرح آن پرداخته می شود:
بودجه هر سازمانی مرکب از درآمد عملیاتی و غیرعملیاتی است. درآمد عملیاتی به لیاقت مدیران شهرداری مربوط است و باید لیاقت دریافت عوارض، تغییر کاربری، ماده 5 و غیره را داشته باشند ولی درآمد غیرعملیاتی مانند فروش اموال ثابتی مانند زمین یا فروش اموال غیرثابتی مانند دستگاه ها و ماشین آلات راکد با اینکه از ذکاوت و تیزهوشی شهردار در استفاده از منابع راکد نشات می گیرد لیکن تحقق آن بسیار آسان است. البته شورای شهر باید مواظب فروش اموال غیرراکد یا اموال راکد بدون محل مصرف باشد.
بودجه 200 میلیارد ریالی سال 92 شهرداری میانه عبارت بود از یک بودجه عملیاتی 150 میلیارد ریالی و یک بودجه غیرعملیاتی 50 میلیارد ریالی ناشی از فروش زمین و دستگاههای راکد. شهرداری میانه در سال 92 موفق به تحقق بودجه عملیاتی 150 میلیارد ریالی شد و هر شهروندی می داند که تحقق بودجه 50 میلیارد ریالی غیرعملیاتی تنها به یک ماه تلاش بنگاهی و روزنامه ای نیاز دارد ولی شهرداری میانه عامداً این بودجه را محقق نکرد که از نظر اینجانب به عنوان یک مدیر صنعتی و کارشناس پایه یک سازمان نظام مهندسی یک رفتار زیرکانه مالی ـ مدیریتی در حفظ بیت المال بود چراکه اولاً این اراضی و اموال را تا انتهای سال به فروش نرساندند چراکه به محض نیاز به آن میزان بودجه، قابل تحقق بود ثانیاً در اواخر سال که محل مصرف این بودجه قطعی نشد از تحقق این بودجه منصرف شده و با اصلاح آگاهانه بودجه، فروش اراضی و اموال را به سال بعدی موکول کردند تا با احتمال فروش گرانتر در سال بعدی ، در محل مورد نیاز مورد استفاده قرار دهند.
در مثال ساده تر فرض کنیم در عرض یک سال می خواهیم 100 میلیون ریال پس انداز کنیم (عملیاتی) و با فروش 100 میلیون ریالی پراید خود (غیرعملیاتی) یک پژو 405 بخریم. عقل سلیم اجازه نمی دهد پراید خود را ابتدای سال بفروشیم و منتظر پس انداز 100 میلیونی در انتهای سال باشیم. حال اگر در انتهای سال موفق به پس انداز 100 میلیونی نشدیم یا موفق به یافتن خودروی 200 میلیونی نشدیم بهتر است باز هم از فروش پرایدمان منصرف شویم و سال بعد اقدام به فروش کنیم.
قابل ذکر است که 35 میلیارد ریال از این بودجه بایستی در ساخت میدان ورودی شهر استفاده می شد که بخاطر بررسی دقیقتر حادثه خیزی توسط شورای ترافیک همچنان در حال بررسی کارشناسی است. بدیهی است درصورت فروش 50 میلیارد ریالی اراضی و اموال شهرداری و تحقق بودجه غیرعملیاتی و بودجه کل، این مبلغ بخاطر عدم استفاده باید عیناً به سال بعد منتقل می شد. اینجاست که باید از شهرداری و شورای شهر بابت عدم فروش 50 میلیارد ریالی باید تشکر کرد هرچند بودجه 280 میلیارد ریالی سال 93 را نباید خیز از 150 میلیارد ریال به 280 میلیارد ریال بدانیم چراکه به شرح مذکور ، 50 میلیارد ریال از این بودجه مربوط به سال 92 است و باید جور سال گذشته را بکشیم. درواقع باید بودجه 20 میلیارد ریالی سال 92 را محقق یافته بدانیم (با فرض فروش 50 میلیارد ریالی) و بودجه سال 93 را 230 میلیارد ریال بدانیم (با کسر 50 میلیارد ریال) که در ظاهر یک رشد 90 درصدی است و در باطن یک رشد 15 درصدی دارد.
امیدواریم شهرداری میانه موفق به تحقق بودجه 280 میلیارد ریالی در سال جاری شود تا همچنان امیدوار به تحقق بودجه 500 میلیارد ریالی در سال 95 باشیم. به نظر حقیر با توجه به نگاه مثبتی که با تکیه بر شیوه نامه جذب سرمایه گذار بخش خصوصی به جذب سرمایه گذار ایجاد شده و موجبات گشودن گره های چند ساله در تغییر کاربری زمینهای حمام بلور، پاسگاه شهری، مجتمع تجاری ـ خدماتی روبروی آموزش و پرورش، 7 هکتار از اراضی مورد تملک غصبی مردم، مجتمع رفاهی ـ خدماتی روبروی پلیس راه و غیره شده است ، در سال 93 شاهد یک رشد امیدوار کننده در مسائل شهرداری و مدیریت شهری خواهیم شد.
