شخصیت عرفانی امیرالمومنین

قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم لعلی علیه السلام: لو ان البحر مداد، و الغیاض اقلام و الانس کتاب، و الجن حساب ، ما احصوا فضائلک یا ابالحسن ما معتقدیم که امامت امری از جانب خداوند است و فرقی بین امامت و نبوت از این جهت نیست و لذا ما در معرفت امام نیاز به نص قطعی داریم و یا دلائلی وجود داشته باشد که این شخص امام الهی است. برادران اهل سنت نیز در کتب کلامیشان گر چه امامت را نصب الهی نمی دانند ولی در اینکه امام دارای یک شرایطی است، بحثی ندارند. اما اهم شرایطی که برای امامت می گویند، علم ، عدالت و شجاعت است. و لذا ما به بررسی این سه شرط در میان علی و ابوبکر می پردازیم. علی علیه السلام می فرماید: رسول الله هزار در علم برای من گشود که از هر در علم آن هزار باب برایم باز شد.(علمنی رسول الله الف باب من العلم یفتح لی من کل باب الف باب) کنز العمال ج13/114 و165 یا اینکه امیر المومنین علی علیه السلام می فرماید: سوال کنید از من قبل از اینکه من را نیابید.(سلونی قبل ان تفقدونی) الاستیعاب ج3/1103 ، الریاض النضره ج2/198 در صورتی که ابوبکر هرگز این جمله را بر زبان نیاورد . مقام علمی علی در نظر رسول الله سلمان فارسی می گوید: خودم از پیامبر شنیدم که فرمود اعلم ترین امتم بعد من علی بن ابیطالب است.(مناقب خوارزمی فصل هفتم ص40 حدیث انا مدینه العلم و علی بابها صحیح ترمذی به نقل از جامع الاصول ج9/473 ، تاریخ بغداد ج4/348 ، الاستیعاب ج3/1102 اسد الغابه ج4/22 و غیره مقام علمی علی از نظر صحابه عایشه می گوید: علی عالمترین مردم به سنت بود (ترجمه امیرالمومنین من تاریخ مدینه دمشق ج1/245 ) ابن مسیب می گوید هیچ کس به جز علی نگفت: از هر چه به خواهید سوال کنید ابن عباس می گوید: هنگامی که علی چیزی را برای ما بیان می کرد به غیر او رجوع نمی کردیم و همچنین سوال کردن خلفای ثلاثه از مولا علی امری واضح و آشکار است. تهذیب الاسماء و اللغات ج1/344-346 مولا علی هرگز به احدی از صحابه رجوع نکرد در حالی که صحابه همه محتاج به علم او بودند. اما ابوبکر مقدار ارث جده را نمی داند و از مغیره بن شعبه این حکم شرعی را سوال می کند!!! و همچنین عمر که نمی دانست با مجوس چه کار باید بکند و عبدالرحمن به او یاد می دهد!! الاحکام فی اصول الاحکام جلد اول جزء2/151-153 و همچنین حکم به رجم زنی مجنون می دهد که زنا کرده !!!(فیض القدیر ج4/357) اما جمله لولا علی لهلک عمر که معروف و زبانزد خاص و عام است.(الاستیعاب فی معرفه الصحابهج3/1103، الریاض النضره ج4/194 ما احادیث عدالت و شجاعت مولا علی علیه السلام را چون طولانی می شود به عهده خود عزیزان می گذاریم تا بعد مطالعه به قضاوت بنشینند. برای احادیث عدالت می توان به (حلیه الاولیاء ج1/65و 66 و 81، مناقب خوارزمی/61 ، انساب الاشراف ج2/141 حدیث136 ، کنز العمال ج11/617 ، شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج2/203 ، الصواعق المحرقه ص79 و غیره ) اشاره کرد. اما شجاعت علی عليه السلام در کتب حدیثی و تاریخی و خصوصا غزوات پیامبر فراوان ذکر شده است و حديث ان عليا کان اشجع الناس که پيامبر فرمودند.ولی حال ابوبکر و عمر که در غزوات معلوم است آنها حتی در غزوه احد از جنگ فرار کردند چه برسد به خندق و حنین و دیگر غزوات. که می توان درباره فرار عمر و ابوبکر از احد در کتاب کنز العمال ج10/424 و فرار اين دو در خيبر به کنز العمال ج10/461 مراجعه کرد.