از کودکی دیدن باکو برایم یک رویا بود
تا این که سال 2007 به بهانه ای سفر کوتاهی به آن شهر تاریخی داشتم. شهری که با دریاچه های متعدد آب شور (آبشوران) و نیز تپه های متعددی از جنس نوعی سنگ آهک محاصره شده است.
با دیدن تشابه حیرت انگیز مصالح بکار رفته (سنگ آهک و آجر) و معماری مساجد شهر داخلی (ایچری شهر) باکو با مسجد سنگی ترک، بلافاصله ذهن انسان متوجه امکان هم دوره بودن این بنا ها می شود. نظریه ای که به عنوان یک سر نخ نیازمند بررسی محققین است. با فرض هم دوره بودن این بناها، می توان قدمت بنای فعلی مسجد سنگی ترک را به قرن پانزدهم میلادی نسبت داد و سبک معماری آن را الهام گرفته از معماری مساجد شهر داخلی باکو دانست. شاید مصالح لازم ساخت مسجد سنگی ترک زیر نظر معمارانی از شهر باکو و از معادن اطراف آن تامین شده و به ترک حمل شده اند. چرا که در اطراف میانه و محال گرمرود چنین سنگهایی یافت نمی شوند. عکس بالا نمایی از یکی از مساجد ایچری شهر باکو و عکس اول زیر مزین به نام امام علی ع از داخل کاخ شروانشاه و عکس دوم زیر از پنجره سنگی مسجد امام علی ع ایچری شهر برداشته شده است که به طور حیرت انگیزی شبیه المانهای معماری بکار رفته در مسجد سنگی ترک است.
سوالاتی دیگری نیز به شرح زیر قابل طرح است:
چه کسی هزینه این پروژه گران قیمت را متقبل شده است؟ چرا این پروژه پر هزینه در ترک اجرا شده است؟ حال آن که در شهرهای بزرگی مثل تبریز، مراغه و ... مشابه این مسجد دیده نشده است. اهمیت ترک در چه بوده است که مسجد سبک شروانشاه در آن ساخته شده است؟
پی نوشت:
1. اگر سن مسجد سنگی ترک مثلا با استفاده از آزمايش راديو كربن توسط مراجع ذیصلاح تعیین می شد موجب برطرف شدن بسیاری از ابهامات می گردید.
2. چند عکس دیگر از معماری و مساجد شهر داخلی باکو که نشان دهنده تشابه فراوان آنها با مسجد سنگی ترک هستند نزد اینجانب موجود می باشد که در صورت نیاز کارشناسان محترم تقدیم خواهم نمود یا در همین سایت منتشر خواهم کرد.
