نکاتی چند در مورد جمعآوری سبزیجات کوهی
با رسیدن به اواسط بهار، انواع سبزیجات کوهی در طبیعت (بخصوص کوهها و کوهپایههای بزقوش) به مرحله برداشت رسیده و همهساله علاوه بر خانوادهها که برای جمعآوری آنها به طبیعت می روند؛ افرادی نیز وجود دارند که بهصورت گسترده انواع گیاهان خوراکی را جمعآوری و در بازار به فروش میرسانند. هدف از ارائه این مطلب کوتاه جلوگیری کردن از خطراتیست که ممکن است متوجه ما و محیط زیست شود. در برداشت گیاهان به نکات زیر توجه کنید:
گیاهانی که در خوراکی و غیر خوراکی بودن آنها شک دارید مطلقاً برداشت نکنید. ممکن است شباهت ظاهری گیاهان موجب برداشت اشتباه آن و در نهایت مسمومیت شما شود. برای مثال گیاهان جنس شوکران که به فراوانی در منطقه میرویند فوقالعاده سمی و کشنده هستند. این گیاهان به تعدادی از ترههای (سبزیهای) معروف که در این فصل برداشت میشود، شباهت زیادی دارند.
برای جمع آوری اطلاعاتی در مورد گیاهان خوراکی از منابع علمی مانند اینترنت، کتابهای تخصصی و مهمتر از آنها از مردم بومی منطقه کمک بگیرید. اطلاعات مردم بومی در مورد گیاهان خوراکی (و حتی گونههای قارچی) تقریباً کامل است و معمولاً کمترین مسمومیت گیاهی را در جوامع محلی شاهد هستیم.
در برداشت سبزیجات و ترههای کوهی دقت کنید که گل، ساقههای چندساله و ریشه گیاه را از آنها جدا نکنید. برای مثال افرادی که هینگیلیش و ایپلیهجه را از کوهستانهای اطراف جمعآوری میکنند، برای افزایش وزن سبزی جمعآوری شده متأسفانه آنها را همراه با پیاز جمعآوری و عرضه میکنند. این در حالیست که پیاز آنها قابل مصرف نیست و همیشه دور ریخته میشود. باید توجه نمود که با حذف ریشه، جمعیت گیاه در مناطق پراکنش آن کم و چه بسا در آینده منقرض شوند. در این مورد به نکاتی اشاره میکنم: سبزیجاتی مانند کهلیک اوتو و داغ مرزسی را مطلقاً همراه با ساقههای چندساله برداشت نکنید تا دوباره بتوانند رشد نمایند؛ در برداشت گونههای پیازدار مانند والک، هینگیلیش و ایپلیهجه، گلهای وسط برگها و ریشه را برداشت نکنید. گلها با تولید دانه، ضامن تولید گیاهان برای سالهای آینده هستند؛ بنابراین تنها با برداشت قسمتهای خوراکی اجازه بدهید آنها در روی بوته باقی بمانند.
در مورد خشک کردن آنها و ذخیره سازی برای زمستان، باید عرض کنم که برای جلوگیری از ضایع شدن مواد مؤثره و محتویات مفید گیاهان، آنها را در سایه و در کمترین زمان خشک نمایید.
عادل رمضانی؛ اردیبهشت 1395
