گیاهی فراموش شده که باغداران از رویت آن در باغهای خود خرسند نیستند چرا که با تکثیر فراوان و عدم خوش خوراکی برای دامها جایگاه مناسبی در میان مردم ندارد. این بار نیز همانند گیاه معرفی شده در مقاله قبلی، گیاهی بسیار ارزشمند با خواص دارویی معجزه آسا از تیره آفتابگردان را برای شما همشهریان عزیز انتخاب کرده ام. گیاهی دوساله (در سال اول جوانه میزند و ریشه عمیق تولید می کند و در سال دوم گل می دهد و در پایان فصل رشد از بین می رود). ارتفاع ساقه تا 2 متر می رسد و برگهای درشت دارد (تصویر).
نام محلی آن قارقا طاباغی یا مُش یارپاغی(mush yarpaghi)، اسم فارسی بابا آدم، نام علمی آن Arctium lappa و نام انگلیسی آن great burdock, burdock است.
شرایط رشد: این گیاه را بدون نگرانی از روند انقراض آن در سطح وسیعی برداشت و مصرف نمایید چرا که به صورت خودروی (هرز) به فراوانی در باغها می روید.
پراكندگي جغرافيايي در شهرستان ميانه: این گیاه به‌صورت خودروي در اكثر باغهای دایر و رهاشده شهرستان میانه ديده مي‌شود.
مصارف و کاربردها: ريشه، دانه و برگ گياه مصرف مي‌شود.
ترکیبات ريشه بابا آدم شامل مادهاي بهنام اينولين Inulin، روغن فرار، تانن، رزين، قند، آهن، كلسيم و ويتامين C مي‌باشد. دانه داراي روغني به‌رنگ زرد است و طعم تلخ آن مربوط به اسيد لينولئيك و اسيد اولئيك است.
ريشه‌ها در فصل پائيز سال اول زندگي گياه جمع‌آوري مي‌شوند. ريشه باباآدم اثر تصفيه كننده خون، مدر و معرق دارد و براي درمان نقرس، روماتيسم، رفع عوارض سيفليس و امراض جلدي توصيه شده است. به علت مدر و تصفيه كنندگي خون براي درمان خيز عمومي بدن، نقرس، سنگ كليه، رفع جوش‌هاي صورت، دانه‌هاي غرور، بيماري‌هاي پوستي، سرخك، روماتيسم، قولنج‌هاي كبدي و نزله‌هاي ششي مزمن به‌كار مي‌رود. مصرف فراورده‌هاي باباآدم براي درمان سرخك، مخملك و آبله مفيد است و براي معالجه زخم‌هاي مزمن، زخم‌هاي چركي زانو، سوختگي‌ها، التهاب مخاط دهان و گلو، اسكوربوت، آب آوردن انساج نيز به‌كار مي‌رود.
له شده ريشه تازه باباآدم و يا جوشانده آن روي پوست سبب درمان اگزماي خشك و كورك مي‌شود و جوش‌هاي صورت و دانه‌هاي غرور، زخم‌هاي واريسي زانو و تومورهاي خنازيري را معالجه مي‌نمايد. ماليدن مايع حاصل از جوشانده ريشه باباآدم باعث تقويت پوست سر و جلوگيري از ريزش موي مي‌شود.
ضماد برگ‌هاي آن موجب تسكين درد و ورم مفاصل و رفع ناراحتي و التهاب در بواسير مي‌شود. به‌كار بردن برگ‌هاي له شده باباآدم در موارد گزش مار، گزيدگي حشرات مانند زنبور و پشه باعث رفع خارش و تحريكات جلدي مي‌شود. برگ باباآدم براي درمان مرض قند نيز مفيد است. همچنین ضدميكروب، ضدسرطان، ضدتب، ضدروماتيسم، ضدنفخ، ضدعفوني كننده، مسهل، قابض، ضدسم، معرق، هضم كننده غذا، محرك معده، محافظ كبد، كاهش دهنده كلسترول خون، محرك ايمني بدن، كاهش دهنده چربي خون، مقوي رحم، اشتهاآور، صفراآور، قارچ‌كش. ريشه گياه در سال اول مصرف مي‌شود. اما در گذشته در اسپانيا و فرانسه از گياه به‌منظور تصفيه خون و معالجه لكه‌هاي پوستي و زخم‌هاي كوچك بهره مي‌گرفتند. از آن براي معالجه سوزاك و سيفليس استفاده مي‌كردند. چاي تهيه شده از ريشه‌ها و دانه‌هاي آن براي درمان روماتيسم و تصفيه خون به‌كار مي‌رود.
از طريق جلدي باارزش‌ترين دارو براي بيماري‌هاي پوستي به‌ويژه پوست‌هاي خشك و زبر مي‌باشد. در پسوريازيس (نوعی بیماری پوستی) در اثر مداومت به درمان مؤثر است. در آفت و آبسه دندان به‌صورت غرغره و دهان‌شويه و در ريزش مو و شوره سر به‌صورت لوسيون مورد استفاده قرار مي‌گيرد. ميوه‌ها (کپه گلها) به عنوان مدر براي افزايش ادرار استفاده مي‌شود. همچنين شاخه‌هاي گياه را قبل از گل‌دهي جمع‌آوري و پس از خشك شدن و كندن پوست مي‌جوشانند كه مانند مارچوبه به مصرف تغذيه مي‌رسد.
بسته به موارد مصرف در طول فصل رشد سال اول یا دوم از بهار تا پاییز قابل برداشت است.
مردم محلی برای درمان زخم ایجاد شده به دلیل سایش "پالان" در اسب و قاطر و الاغ، آن را در محل زخم حیوان قرار می دهند.
