خار مقدس گیاهی از تیره آفتابگردان، علفی يك‌ساله، کرک دار، به‌ارتفاع 2-30 سانتيمتر و اغلب گسترده بر روی زمین رشد می کند. نام علمی آن Cnicus benedictus و نام انگلیسی آن blessed thistle می باشد. با وجود داشتن خواص دارویی کم نظیر، این گیاه در منطقه میانه زیاد شناخته شده نیست بنابراین به نظر می رسد به این دلیل است که مردم منطقه نام محلی برای آن انتخاب نکرده و یا بنده نتوانستم نامی محلی برای آن پیدا کنم.
خار مقدس در بسیاری از ممالک اروپایی از جمله آلمان به عنوان گیاه دارویی از قبل از میلاد کشت می شده و به دلیل ارزشی که به آن قائل هستند این اسم لاتین را (benedictus) برای آن انتخاب کرده اند. بذر گیاه در اواخر فصل رشد (پائیز) و یا اوایل بهار جوانه می زند (سبز می شود) و در اواسط بهار به اوج رشد و بالندگی می رسد؛ بنابراین بهترین زمان برداشت آن از نیمه بهار تا اوایل تابستان است که گیاه در حالت گلدهی کامل و رسیدن بدرهاست.
شرایط رشد: در برداشت این گیاه هیچ واهمه ای نداشته باشید چرا که به عنوان گیاه خودروی (هرز) در اراضی زراعی دیم می روید و همانند گیاه معرفی شده در مقاله قبلی (گزنه)، برداشت آن از نظر حفاظتی مشکلی ندارد.
پراكندگي جغرافيايي در شهرستان ميانه: اين گياه معمولاً به‌صورت خودروي در مزارع و گاهي به‌صورت طبيعي در مناطق دامنه‌اي و كوهپايه‌اي رويش مي‌يابد.
مصارف و کاربردها: گياه كامل، كپه‌ها در حالت جوان (غنچه) و دانه‌هاي رسيده آن مصرف مي‌شود. مقوي، اشتهاآور، بهبود دهنده هضم، معرق، تصفيه كننده خون، تب‌بر، مدر، دافع اسيد اوريك، مسكن دردهاي روماتيسمي و عصبي، محرك دستگاه عصبي، ضدسرطان، گندزدا دارد.
در استعمال داخلي در موارد بي‌اشتهايي، ناراحتي‌هاي كبدي و كليوي، ضعف معده، تب نوبه، تب مالت، تب‌هاي توام با بثورات و ضعف (سرخك، مخملك)، دوران نقاهت پس از ناراحتي‌هاي ريوي، تب‌هاي بالا، خيز و آب آوردن، آب آوردن انساج، روماتيسم، تهوع ناشي از بارداري مصرف مي‌شود.
در استعمال خارجي به‌منظور معالجه زونا (بیماری ویروسی که موجب ایجاد تاول می کند)، زخم‌هاي سرطاني، جوش‌هاي كوچك و بواسير مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در حالت حاملگي به‌عنوان ضداستفراغ به‌كار مي‌رود و به‌عنوان اشتهاآور مصرف مي‌شود. سبب فعاليت كيسه صفرا مي‌شود و بنابراين براي درمان بيماري‌هاي كبد به‌كار مي‌رود. بخش‌هاي فوقاني اين گياه براي معالجه كرمها به‌كار مي‌رود. به‌خاطر خاصيت انعقاد خون و بندآورندگي خون، دانه آن براي مداواي قي‌آوردن مفيد است. بخش‌هاي قاعدگي گياه به‌عنوان اشتهاآور مصرف مي‌شود. از آن مرهمي براي درمان زخم‌ها و زخم‌هاي روباز تهيه مي‌شود. گياه خار مقدس جهت افزايش خون‌رساني به مغز و بهبود سردردها به كار مي‌رود، حافظه را تقويت مي‌كند و به‌عنوان تصفيه‌كننده عالي خون به حساب مي‌آيد. برگ‌ها و سرشاخه‌هاي اين گياه در مرحله گل‌دهي چيده مي‌شوند.
توجه: گياه نبايد توسط افرادي كه از اسيديته بالاي معده رنج مي‌برند مصرف شود.
لطفاً در صورت داشتن اطلاعات بومی مانند مصارف و کاربردهای درمانی و نام محلی اطلاع رسانی نمایید.